واکسیناسیون اقدام بسیار مهم و با ارزشی است که بوسیله آن می توان با هزینه اندک از ابتلا به بسیاری از بیماری های عفونی خطرناک و پرهزینه جلوگیری کرد . واکسن از باکتری یا ویروس زنده ضعیف شده و یا جزیی از آن ها (مانند آنتی ژن سطحی خالص شده یا توکسویید ) ساخته شده است. با تزریق واکسن سیستم ایمنی بدن علیه باکتری ها یا ویروس وارد شده به بدن ، آنتی بادی ساخته و باعث بالا رفتن مصونیت بدن در مقابل بیماری ناشی از آن می شود .

 واکسن های باکتریایی شامل واکسن های حاوی باکتری زنده ضعیف شده ( مانند ب ث ژ) ، باکتری کشته شده  ( مانند سیاه سرفه )، توکسویید (مانند دیفتری و کزاز ) و واکسن های پلی ساکاریدی ( مانند پنوموکوک پلی ساکاریدی و مننگو کوک پلی ساکاریدی ) هستند.

واکسن های ویروسی شامل ویروس زنده ضعیف شده ( مثل واکسن سرخک سرخجه اوریون ) ، ویروس های کامل غیرفعال ( مانند واکسن تزریقی فلج اطفال و هاری )و بخشی از آنتی ژن سطحی ویروس ( مانند هپاتیت ب و آنفولانزا ) هستند.

جدول برنامه ایمن سازی کودکان :

* پنج گانه ( هموفیلوس آنفولانزای تیپ ب ، هپاتیت ب ، دیفتری  ، کزاز و سیاه سرفه )

**سه گانه ( دیفتری  ، کزاز و سیاه سرفه )

نکته مهم : بعد از آخرین دوز واکسن سه گانه در بدو ورود مدرسه ، باید هر ده سال یک بار ، واکسن دوگانه بزرگسالان  تزریق شود.

جدول برنامه ایمنسازی زنان باردار زنان در سنین باروری :

واکسیناسیون نقشی شگرف در سلامت جامعه ایفا کرده است. پس از تامین آب آشامیدنی سالم ،واکسیناسیون بیشترین تاثیر در کاهش مرگ و میر به ویژه مرگ ومیر کودکان  و افزایش رشد جمعیت را داشته است . ایمن سازی یکی از موثرترین روش های پیشگیری از بیماری های دوران کودکی است.

 در 30 سال گذشته پس از آغاز برنامه توسعه ایمن سازی ،دستاوردهای مهمی در پیشگیری و کنترل بیماری های قابل پیشگیری با واکسن حاصل شده است . در حال حاضر کلیه کودکان کشور علیه بیماری های سل ف هپاتیت ب ، فلج اطفال ، دیفتری ، سیاه سرفه ، کزاز ، هموفیلوس آنفولانزای تیپ ب ، سرخک ، سرخجه و اوریون واکسینه می شوند. بیست سال است که کشور عاری از بیماری فلج اطفال است . بیماری های سرخک و سرخجه مادرزادی ، کزاز نوزادی حذف شده اند. بیماری های دیفتری ، سیاه سرفه و اوریون  نیز کنترل شده اند.

شبکه مراقبت های اولیه بهداشتی شامل پایگاه هها و خانه های بهداشت  توانسته حدود 99 درصد گروه هدف خود را تحت پوشش واکسیناسیون همگانی قرار دهد و پوشش واکسیناسیون بالایی را در کشور ایجاد نماید .

دستورالعمل برنامه ایمن سازی کشور

منبع: https://icdc.behdasht.gov.ir